Các xu hướng chuyển đổi số trên thế giới trong lĩnh vực nông nghiệp
Hiện nay, ngành nông nghiệp trên toàn thế giới đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn từ nhiều phía. Biến đổi khí hậu toàn cầu, sự gia tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan gây ra nhiều thiệt hại lên mùa màng; diện tích đất canh tác ngày càng bị thu hẹp và suy thoái do sức ép về gia tăng dân số; dịch bệnh ảnh hưởng đến sản lượng nông nghiệp; v.v. trong khi nhu cầu về lương thực, thực phẩm ngày càng tăng. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi số trong ngành nông nghiệp trở thành xu hướng cho các doanh nghiệp, hộ sản xuất, bởi vì điều đó không chỉ giúp họ giải quyết các vấn đề nêu trên, mà còn đáp ứng các nhu cầu, tiêu chuẩn mới của khách hàng.
Xu hướng tiêu dùng các sản phẩm nông nghiệp hiện đang có những sự thay đổi, khi mà khách hàng ngày càng có những tiêu chuẩn khắt khe hơn về mặt hàng này, và cả về hình thức mua sắm. Họ chú trọng hơn vào các sản phẩm tốt cho sức khỏe, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; đồng thời hướng tới các phương thức thanh toán tiện lợi mọi lúc mọi nơi, tương tác trực tiếp với khách hàng trên nền tảng đa kênh (qua mạng xã hội, website, kênh thương mại điện tử, v.v). Những thay đổi đó cũng tạo ra sức ép cho doanh nghiệp trong việc quản lý hiệu quả sản xuất, kinh doanh và hiệu quả quản trị để đảm bảo tăng doanh thu, tiết kiệm chi phí và phát triển bền vững. Một số xu hướng công nghệ được áp dụng trên toàn cầu trong ngành nông nghiệp bao gồm:
1. Internet vạn vật (Internet of Things – IoT)
IoT là công nghệ mô tả sự kết nối giữa các thiết bị với nhau thông qua Internet bằng phần mềm và cảm biến để chia sẻ, thu thập và trao đổi thông tin, dữ liệu. Trong ngành nông nghiệp, cụ thể là trồng trọt, IoT được ứng dụng trong giải pháp tưới tiêu thông minh dựa vào thu thập dữ liệu và truy xuất nguồn gốc. Đối với chăn nuôi, IoT được sử dụng với các thiết bị đeo cổ cho động vật, theo dõi và chăm sóc sức khỏe gia súc, gia cầm. Ngoài ra, chúng cũng có thể được dùng làm thiết bị định vị để ngăn trường hợp gia súc, gia cầm bị thất lạc hoặc mất trộm.
Minh họa công nghệ IoT trong tưới tiêu thông minh
2. Phân tích dữ liệu (Data Analytics) và Dữ liệu lớn (Big Data)
Dữ liệu lớn là thuật ngữ chỉ các tập dữ liệu rất lớn và phức tạp, có thể liên tục phát triển mà các công cụ xử lý dữ liệu truyền thống không thể thực hiện thu thập, quản lý và xử lý một cách thông thường được. Các tập dữ liệu lớn, kết hợp với các phương pháp, công nghệ phân tích dữ liệu mới và hiện đại, được sử dụng để mang lại những thông tin chuyên sâu (insight) cần thiết cho doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng 02 công nghệ trên bằng thu thập dữ liệu lịch sử điều kiện sinh trưởng của cây trồng, vật nuôi, kết hợp với dữ liệu về dự báo thời tiết để phân tích sau đó lên kế hoạch, lịch trình nuôi trồng, chăm sóc phù hợp; hoặc tổng hợp các dữ liệu về lịch sử dịch bệnh, côn trùng gây hại cho mùa vụ để xây dựng phương án phòng chống tương ứng. Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể tận dụng bằng cách phân tích dữ liệu về doanh thu, lợi nhuận của các năm trước để có được thông tin chuyên sâu về các sản phẩm mang lại lợi nhuận cao để tập trung sản xuất, hay thời điểm trong năm mang lại doanh thu cao nhất, v.v.
3. Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI)
Công nghệ AI được thể hiện khi một máy tính hay máy móc thông minh sử dụng các thuật toán để làm việc như một con người. Nhờ 03 yếu tố cốt lõi là tốc độ tính toán cao, kho dữ liệu dồi dào và chất lượng thuật toán cao, AI có thể sử dụng xác suất để dự báo về một kết quả và đưa ra hành động tốt nhất dựa trên kết quả đó.
Trong nông nghiệp, AI được ứng dụng nhiều nhất trong việc tự động hóa cho máy móc và thiết bị. Các loại máy móc có thể tự động điều chỉnh độ ẩm không khí, thời gian làm mát, v.v. dựa vào điều kiện bên ngoài; hay thậm chí cả robot tự động được sử dụng trong canh tác, gieo trồng hạt giống, phun thuốc, v.v.
Ngoài ra máy móc với công nghệ AI cũng có thể thu thập dữ liệu sau mỗi chu kỳ hoạt động, từ đó phân tích và cải thiện mức độ chính xác trong các chu kỳ tiếp theo.
Minh họa cách thức làm việc của robot trong nông nghiệp
4. Blockchain
Blockchain là công nghệ mã hóa các dữ liệu tạo nên một cơ sở dữ liệu phân cấp lưu trữ thông tin trong các khối thông tin được liên kết với nhau và được mở rộng theo thời gian. Mỗi khối thông tin đều chứa thông tin về thời gian khởi tạo và được liên kết tới khối trước đó, kèm theo một mã thời gian và dữ liệu giao dịch. Nó được thiết kế để chống lại sự thay đổi của dữ liệu. Một khi dữ liệu đã được mạng lưới chấp nhận thì sẽ không thể nào thay đổi được.
Ứng dụng điển hình nhất của Blockchain trong nông nghiệp chính là khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm xuyên suốt chuỗi giá trị. Với Blockchain, các doanh nghiệp trong ngành và các nhà sản xuất có thể duy trì một kho dữ liệu tập trung hóa, đầy đủ với độ chính xác cao để mang đến thông tin hữu ích, đáng tin cậy cho người tiêu dùng. Ngoài ra, Blockchain cũng được ứng dụng trong thanh toán điện tử, hợp đồng thông minh, v.v. giúp đơn giản hóa mô hình phân phối, tiết kiệm thời gian xử lý giao dịch mua bán và xa hơn là kết nối đơn vị sản xuất với người tiêu dùng mà không cần thông qua khâu phân phối hay bán lẻ.
Minh họa hệ thống truy xuất nguồn gốc với Blockchain
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tạo tiền đề lớn cho các doanh nghiệp trên toàn thế giới thực hiện chuyển đổi số. Các công nghệ tiên tiến được nêu trên cũng chính là những nhân tố đóng góp mạnh mẽ vào quá trình chuyển đổi số, ngay cả với ngành nông nghiệp. Có thể thấy rằng, công nghệ số trong nông nghiệp đang ngày càng tạo ra những bước đột phá trong quy trình sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực này.
